سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

 به گزارش مرکز اطلاع رسانی سازمان منابع طبیعی، دکتر وحید جعفریان مدیر کل دفتر امور بیابان در این کارگاه تخصصی که از امروز سه شنبه بیست و هشتم شهریور به مدت دو روز در کلاک کرج  در جریان است ضمن تشریح وضعیت موجود و شرایط آسیب پذیر جنگل های دست‌کاشت بیابانی،  بر ضرورت تدوین برنامه های جامع نگر نظارت، پایش و کنترل آفات و امراض و اقدامات بازدارنده قاچاق چوب از جنگل های بیابانی تاکید نمود.
مدیر کل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی تبیین رویکردهای علمی مبتنی بر داده های مکان محور و پویا، شناسایی و بکارگیری روشهای نزدیک به طبیعت در کنترل آفات و امراض، بهره برداری موثر از فناوریهای نوین و کارآمد با همکاری بخشهای علمی، تحقیقاتی و دانش بنیان و تعریف الگوهای مشارکتی با دخیل نمودن سایر دست اندرکاران و ذینفعان بویژه جوامع محلی ساکن در این عرصه ها را از جمله عوامل محوری برنامه جامع حفاظت از جنگل های دست کاشت مناطق بیابانی بر شمرد.
جعفریان با اشاره به طرح مدیریت جنگل های دست کاشت مناطق بیابانی تصریح کرد: تا کنون قریب به یک میلیون و چهارصد هزار هکتار از مناطق بیابانی واقع در مناطق تحت تاثیر فرسایش بادی به جنگل های دست کاشت مناطق بیابانی تبدیل شده است.

**جنگل های دست کاشت حاصل 60 سال تلاش همکاران است
وی  با اشاره به نقش بی بدیل این جنگل ها در حفظ منابع زیست انسانی از جمله اراضی کشاورزی، مناطق روستایی، خطوط مواصلاتی، راه ها و راه آهن و نیز حفاظت از تاسیسات زیربنایی نظیر پالایشگاه ها، فرودگاه ها و شهرکهای صنعتی در مناطق تحت تاثیر و آسیب پذیر، اذعان نمود :این جنگل ها میراث ارزشمندی هستند که در طول قریب به شصت سال با تلاش و زحمت ایثارگرانه و جهادی همکاران تثبیت شن در دورافتاده ترین و دشوارترین شرایط آب و هوایی کشور ایجاد شده و بر این اساس ضروریست تا با توجه به وقوع رخدادهای ناشی از تغییرات اقلیمی و نیز کاهش و افت قابل توجه منابع آب از جمله جریانات سیلابی و افت آبهای زیرزمینی بیش از پیش و با بکارگیری تمامی ظرفیت های ممکن در حوزه های حقوقی، مالی وعلمی در جهت ارتقای سازگاری، تاب‌آوری وکاهش آسیب پذیری این عرصه های تلاش کنیم.
جعفریان ضمن مرور اقدامات مشترک دفتر امور بیابان و دفتر حفاظت و حمایت از جمله تدوین سند همکاری و تشکیل تیم های تخصصی مشترک، بر به روز رسانی برنامه های حفاظت و حمایت در مطالعات رقومی جنگله ای دست کاشت تاکید نمود و با اشاره به منابع اعتباری کنترل آفات و امراض در طرح مدیریت جنگل های دست کاشت بخش بیابان تصریح کرد که این منابع می بایست با نظر تخصصی همکاران بخش حفاظت و حمایت در استان ها مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرد.

**ضرورت توجه به انتخاب گونه های بومی
مدیر کل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و ابخیزداری کشور در ادامه  بر ضرورت توجه به انتخاب گونه های بومی، تنوع بخشی به فعالیت های نهالکاری، و ملاحظات ظرفیت حمل در تعیین تراکم کشت گونه های بیابانی، این اقدامات را به عنوان رویکردهای ارتقای سازگاری و افزایش مقاومت پوشش گیاهی در انجام پروژه های بیولوژیک برشمرد و خاطر نشان کرد: این موارد در دستورالعمل های به روز شده بخش بیابان در سال جاری تصریح شده و نیاز است تا برنامه های مناسبی در راستای عملیاتی شدن این اقدامات از جمله ظرفیت سازی کارشناسی در صف و ستاد سازمان و نیز برنامه های آموزشی مجریان و پیمانکاران انجام شود.
این مدیر امور بیابان همچنین  با اشاره به آمار و گزارشات قاچاق چوب در جنگل های دست کاشت بیابانی بر ضرورت بازبینی شاخص ها و ضرایب حفاظتی جنگل های دست کاشت بیابانی تاکید کرد و افزود:  در این ارتباط الگوی مشارکتی مدیریت مناطق بیابانی با همکاری بخش مرتع و شورایعالی سازمان تعریف شده و بستر مناسبی برای ظرفیتهای بومی ومحلی ایجاد نموده تا در فرایند تصمیم گیری، اجرا، پایش و ارزیابی و بهره مندی از منافع سهیم باشند .فراگیر شدن این الگو نیازمند برنامه ریزی مشترک با سایر بخش ها از جمله آموزش و ترویج و مشارکت می باشد.
دکتر جعفریان با بیان ماهیت پیچیده و چند وجهی مدیریت جنگل های دست کاشت و بطور کلی مدیریت مناطق بیابانی توجه به عوامل بنیادین و ریشه ای تهدید کننده ظرفیت های حیاتی این اکوسیستم های آسیب پذیر از جمله مدیریت دشت های سیلابی و تعادل بخشی به آبهای زیرزمینی را مورد تاکید قرار داد و تصریح نمود در این ارتباط تدوین برنامه مشترک با بخش های آبخیزداری و آبخوانداری در دست بررسی می باشد.
جعفریان سر انجام  کم توجهی به عوامل متعدد تاثیرگذار و تمرکز بر روی اجرای چند پروژه محدود در کانون های بحرانی توفان های ماسه و گرد و غبار را از جمله خطاهای راهبردی سیاستگذاری و هماهنگی در این حوزه برشمرد و بر بهبود و ارتقای ساختار مدیریتی این پدیده در قالب وظایف، مسئولیت ها و تجارب ارزنده سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری تاکید کرد.

**جنگل های دست کاشت؛ سپاهی قدرتمند در مقابل گردوغبار
در ادامه برگزاری این کارگاه، دکتر حمیدرضا قنبری مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با اشاره به پدیده بیابان زایی در کشور گفت  با تغییرات ایجاد شده در کره زمین نظیر تغییرات اقلیمی، تخریب جنگل ها و ... که موجب کاهش پوشش گیاهی در کشور شده است شاهد بروز مهاجرت های اکولوژیک هستیم که برای جلوگیری از این رخداد شوم راه های مقابله با بیابان زایی نظیر تثبیت شنه ای روان  کنترل آفات بیابانی و ... در دستور کار دولت قرار گرفته است .
قنبری درادامه سخنان خود گفت : همانطور که احداث سد هیرمند در سال 1338 موجب یک مهاجرت اکولوژیک گسترده از سیستان و بلوچستان به خراسان شمالی و استان گلستان گردید عدم مدیریت مواد مشابه در مناطق مرزی موجب ایجاد موج دیگری از مهاجرت اکولوژیک خواهد شد که اینبار به سمت دامنه ای جنوبی و شمالی رشته کوه البرز صورت خواهد گرفت .
وی خاطر نشان کرد: مساحت عرصه های بیابانی کشور در حال حاضر 32 میلیون هکتار است که عمدتا در مناطق جنوب، مرکز و شرق کشور متمرکز است  و جنگل های طبیعی و دست کاشت تاغ  که یکی از مهمترین سرمایه های ملی ماست مانند سپاهی قدرتمند در مقابل این پدیده قرار گرفته است و وظیفه ماست که از این سرمایه ملی محافظت کنیم .
این مقام مسئول  با اشاره به انواع آفات و بیماری های گیاهی موجود در عرصه های بیابانی گفت  عمده آفات موجود شامل ملخ ها نظیر ملخ های صحرایی، ملخ کوهاندار تاغ، ملخ مراکشی، ملخ شکم بادمجانی و... انواع موش ها نظیر مریونها و... موریانه ها، آفات برگ خوار و چوب خوار، سفیدک ها، زنگ ها و ... است .

**انعقاد تفاهم نامه مشترک با دفتر بیابان برای کنترل آفات
وی در ادامه افزود: برای اینکه مدیریت مشترکی بر روی آفات و بیماری های گیاهی مناطق بیابانی داشت باشیم تفاهمنامه ای مشترک بین دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی که متولی کنترل آفات در منابع طبیعی است و دفتر آبخیز و بیابان منعقد شد و بر مبنای آن کارگروهی مشترک تشکیل یافت که در آن وضعیت اعتبارات، بیولوژی وخسارت آفات و ... مورد بررسی و تصمیم گیری قرار می گیرد .
مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت در پایان سخنان خود از اجرایی شدن طرح پایش تصویری مناطق جنگلی ونیمه بیابانی خبر داد .
وی دراین خصوص گفت : با همکاری سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور پایش این مناطق با تحویل 60 دستگاه دوربین آغاز خواهد شد که توانایی بزرگنمایی 60 برابر و برد وسیع به مسافت 50 کیلومتر است. این دوربین ها روی دکلهای مخصوص نصب و توانایی چرخش 360 درجه را دارند که مجموعا می توانند در آغاز کار مساحتی بالغ بر 300 هزار هکتار راپوشش دهند .
قنبری همچنین از طرح ایجاد 460 سایت پایش تصویری جدید نیز خبر داد که به صورت شبکه ای در دوره ای 5 ساله و بعد از تامین اعتبار اجرا و به بهره برداری خواهد رسید .
بر اساس این گزارش ، این گردهمایی در دو بخش کنفرانسی در مجمع آموزشی علمی کاربردی جوانشیر کرج و بازدید از عرصه در اراضی بیابانی شهرستان ملارد و در دو روز برگزار می شود.