یادداشت هفته/ مدیریت جامع حوزه های آبخیز؛ اصولی ترین روش مدیریتی مبتنی بر استفاده پایدار از منابع محیطی
به قلم دکتر محمد فرامرز- لزوم توجه به مدیریت جامع حوزه های آبخیز به عنوان تنها روش مدیریتی مبتنی بر استفاده بهینه و پایدار از منابع محیطی می تواند نقش مهمی در تعدیل خسارات وارده و بهبود شرایط برای تداوم حیات در عرصه آبخیزهای کشور داشته باشد.
آبخیزداری یکی از اساسی ترین و اصولی ترین روش های حفظ و مدیریت مناسب منابع طبیعی شناخته شده است که با بهره گیری از مجموعه اقدامات مکانیکی، بیولوژیکی و مدیریتی در سطح حوزه آبخیز شرایط لازم برای ارتقای وضعیت اقتصادی و اجتماعی ساکنان حوزه با لحاظ بهره برداری پایدار از منابع را فراهم می آورد.
دستیابی به اهداف حفاظت خاک و کنترل رسوب یکی از مهمترین برنامه هایی است که در بیشتر مطالعات آبخیزداری مدنظر قرار می گیرد و بدین منظور فعالیت های اجرا شده در حوزه ها نیز در راستای دستیابی به هر دو هدف تدوین می گردد.
انجام اقدامات بیولوژیکی و مدیریتی در جهت حفاظت خاک طراحی و اقدامات سازه ای بیشتر به مباحث کنترل رسوب و جلوگیری از خروج آن از حوزه آبخیز و زیر حوزه های مختلف می پردازد. هر چند برنامه های مذکور ممکن است با اهداف دیگر نظیر کنترل سیلاب و تأخیر در سیلاب انجام شود اما در راستای حفاظت خاک و کنترل رسوب خروجی از واحدهای هیدرولوژیک نقش مؤثری دارد.
هر نوع برنامه حفاظتی و احیایی که در سطح حوزه آبخیز انجام می گیرد بطور مستقیم و غیرمستقیم وضعیت خاک حوزه را تحت تأثیر قرار می دهد. با توجه به مشکلات موجود در کمی کردن و اندازه گیری میزان فرسایش خاک، برآیند فعالیت های اجرا شده در حوزه آبخیز از طریق تغییر در میزان رسوبدهی بررسی می شود.
* مدیرکل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور
ارسال به دوست